Tabela e jurisprudencës

Çështjet procedurale

Jurisprudenca e mëparshme e Panelit për Shqyrtimin e të Drejtave të Njeriut (Paneli) kryesisht lidhej me çështjet procedurale paraprake, si p.sh. juridiksioni i tij në përgjithësi, fushëveprimi i tij kohor, kushtet e pranueshmërisë dhe së fundi shterrimi i mjeteve juridike para parashtrimit të ankesave në Panel. Paneli gjithashtu ka trajtuar çështje specifike të tilla si përkufizimi i fushëveprimit të veprimeve apo mosveprimeve që i ngarkohen EULEX-it Kosovë si dhe identifikimi i shkeljeve të vazhdueshme dhe jo të vazhdueshme që dyshohet se janë paraqitur nga ngjarjet që kanë ndodhur para krijimit të Panelit në tetor të vitit 2009. Nocioni i një shkeljeje të vazhdueshme të të drejtave të njeriut ishte i rëndësishëm në kontekstin e kësaj të fundit.

Si çështje e së drejtës materiale, Paneli është i autorizuar të zbatojë instrumentet e të drejtave të njeriut siç pasqyrohet në Konceptin e Përgjegjshmërisë së EULEX-it të datës 29 tetor 2009 për themelimin e Panelit për Shqyrtimin e të Drejtave të Njeriut. Me rëndësi të veçantë për punën e Panelit në këtë aspekt janë Konventa Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut (“KEDNj”) dhe Konventa Ndërkombëtare e Kombeve të Bashkuara për të Drejtat Civile dhe Politike (KNDCP), të cilat përcaktojnë standardet minimale për mbrojtjen e të drejtave të njeriut që duhet të garantohen nga autoritetet publike në të gjitha sistemet ligjore demokratike.

Çështjet thelbësore

Më pas, Paneli ka shqyrtuar çështje të ndryshme thelbësore, të cilat janë ngritur gjatë shqyrtimit të lëndëve. Disa nga këto çështje kanë të bëjnë me nenin 8 të KEDNj-së (E drejta për respektimin e jetës private dhe familjare), nenin 9 të KEDNj-së (Liria e mendimit, ndërgjegjja dhe feja), nenin 11 të KEDNj-së (Liria e tubimit dhe e organizimit) dhe nenin 13 të KEDNj-së për zgjidhje efektive). Këto çështje thelbësore kanë të bëjnë edhe me nenet 2, 17, 18, 21 dhe 22 të KPPK-së, (shih, p.sh. lënda nr. 2012-09 deri 2012-12, A, B, C dhe D, lënda nr. 2012-19 dhe 2012-20, H dhe G kundër EULEX-it Kosovë, (“Lëndët e Vidovdanit”) si dhe lënda nr. 2014-37, Y.B. kundër EULEX-it.

Paneli më tej ka vendosur në lidhje me nenin 2 të KEDNj-së (E drejta për jetë), nenin 3 të KEDNj-së (Ndalimi i torturës dhe trajtimi çnjerëzor ose poshtërues) dhe nenin 13 në lidhje me nenin 2 të KEDNj-së (shih, p.sh. lëndët nr. 2014-11 deri 2014-17, D.W., E.V., F.U., G.T., Zlata Veselinovic, H.S. dhe I.R. si dhe lënda nr. 2014-32, L.O. kundër EULEX-it dhe lënda 2014-34, Rejhane Sadiku-Syla kundër EULEX-it).

Personat e vrarë dhe të zhdukur

Grupi i fundit i lëndëve kishte të bënte me persona të vrarë dhe të zhdukur, të ashtuquajturat lëndët e “zhdukjeve të detyruara”, që kanë ndodhur si pasojë e konfliktit të armatosur në Kosovë në gjysmën e dytë të vitit 1999 dhe në fillim të vitit 2000. Ankuesit në këto raste pretendonin se ka pasur hetime jo të duhura penale për të vërtetuar faktet dhe se si pasojë e kësaj kishte dështuar përcaktimi i përgjegjësisë së kryerësve të krimit.

Lënda nr. 2011-20, X dhe 115 të tjerë kundër EULEX-it, (“rasti i romëve i helmimit me plumb”).

Paneli gjithashtu ka shqyrtuar një numër ankesash dhe vendimesh të nxjerra sipas kritereve në nenin 13 të Konventës, gjegjësisht e drejta për mjet efektiv juridik. Këto raste përfshinin, ndër të tjera, lëndën nr. 2011-20, X dhe 115 të tjerë kundër EULEX-it, (“rasti i romëve i helmimit me plumb”). Ankuesit ishin pjesë e një grupi më të madh prej rreth gjashtëqind romë, ashkali dhe egjiptianë të Kosovës, të cilët ishin zhvendosur gjatë konfliktit të armatosur në Kosovë në vitin 1999. Shtëpitë e tyre ishin shkatërruar në vitin 1999 dhe më pas ata ishin vendosur në kampe në veri të Mitrovicës.

Këto kampe kanë qenë të ndotura pasi ishin vendosur pranë Minierës së Trepçës në Mitrovicë. Ankuesit kanë pretenduar se si pasojë e ndotjes shumë prej tyre vuanin nga sëmundje të shkaktuara nga plumbi që ata kishin marrë gjatë qëndrimit të tyre të tejzgjatur në kampe. Paneli kishte konstatuar me 22 prill 2015 se kishte pasur shkelje të nenit 13 të Konventës nga EULEX-i Kosovë, për faktin që EULEX-i Kosovë nuk kishte hapur ndonjë hetim për këtë çështje para datës 14 prill 2015 kur ishte ende e mundur të vepronte. Mundësia e ankuesve për të kërkuar dhe për të marrë ndonjë mjet efektiv ishte dëmtuar.

Këto ankesa kanë paraqitur disa çështje të reja dhe gjithashtu kanë përfshinë rrethana dhe çështje që nuk ishin trajtuar më parë nga mekanizma llogaridhënës për të drejtat e njeriut, të cilët kanë monitoruar organizatat ndërkombëtare në rolin ekzekutiv dhe/ose aty ku kishte një zbrazëtirë në jurisprudencën përkatëse. Gjatë shqyrtimit të këtyre ankesave, Paneli ka zhvilluar jurisprudencën e vet duke iu referuar, ndër të tjera, KEDNj-së dhe KNDCP-së, të përmendur më lartë, jurisprudencës së Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut (GJEDNj) dhe organeve të tjera ndërkombëtare, përfshirë Komitetin e të Drejtave të Njeriut të Kombeve të Bashkuara.

Pra jurisprudenca e Paneli që është zhvilluar prej se Paneli ka filluar punën në prill të vitit 2010, paraqet kontributin e tij në zhvillimin e standardeve ndërkombëtare në mbrojtjen e të drejtave të njeriut për organizatat ndërkombëtare. Ai gjithashtu përfaqëson kontributin e tij në konceptin e llogaridhënies së organizatave ndërkombëtare ndaj shkeljeve të pretenduara të të drejtave të njeriut gjatë ushtrimit të autoritetit ekzekutiv ose autoritetit gati ekzekutiv.

Pjesa më e madhe e ankesave të fundit që janë paraqitur pranë Panelit kanë të bëjnë po ashtu edhe me çështjet e “zhdukjeve të detyruara”, ndërsa Paneli do të vazhdojë me zhvillimin e jurisprudencës së vet në këtë fushë të ligjit, derisa zhvillon shqyrtimet e këtyre lëndëve.

Përfundim

Lëndët e paraqitura më poshtë përfshijnë disa prej çështjeve procedurale dhe thelbësore të adresuara deri më tani nga Paneli gjatë shqyrtimit të lëndëve të veta. Lëndët janë grupuar së bashku nën tituj të ndryshëm sipas çështjeve kryesore ligjore, të cilave ato i referohen. Shihet se lëndët e caktuara citohen në mënyrë të përsëritur nëse rastet e tilla kanë ngritur çështje të ndryshme nën një titull të veçantë. Lista e lëndëve, ndër të tjera, ka për qëllim lehtësimin e referencës për lexuesit dhe po ashtu që t’i ofroj lexuesit qasje të shpejtë në jurisprudencën e Panelit.

1. JURIDIKSIONI & PRANUESHMËRIA

 

1.1. Çështjet e përgjithshme

1.1.1. Fushëveprimi i autoritetit shqyrtues të Panelit

Feriz Gashi kundër EULEX-it, 2017-06, 24 maj 2018, në paragrafin.23
Hysni Gashi kundër EULEX-it, 2017-05, 24 maj 2018, në paragrafin.22
F dhe të tjerët kundër EULEX-it, 2011-27, 13 qershor 2017, në paragrafët. 12-13
Thomas Rüsche, 2013-21, 11 janar 2017, në paragrafët 54-55
Y.B. kundër EULEX-it, 2014-37, 19 tetor 2016, në paragrafin. 26
L.O. kundër EULEX-it, 2014-32, 11 nëntor 2015, në paragrafin. 42
Maksutaj kundër EULEX-it, 2014-18, 12 nëntor 2015, në paragrafët 37-38
Stanisić kundër EULEX-it, 2012-22, 11 nëntor 2015, në paragrafin 54
Sadiku-Syla kundër EULEX-it, 2014-34, 29 shtator 2015, në paragrafin. 34
D.W., E.V., F.U., G.T., Zlata Veselinović, H.S., I.R., 2014-11 deri në 2014-17, 30 shtator 2015, në paragrafin. 71
Krlic kundër EULEX-it, 2012-21, 26 gusht 2014, në paragrafin. 23
Becic kundër EULEX-it, 2013-03, 1 korrik 2014 në paragrafin. 45
Tomë Krasniqi kundër EULEX-it, 27 maj 2014, par. 14-16
B.Y. kundër EULEX-it, 2014-06, 27 maj 2014, par. 13
Susaj kundër EULEX-it, 2013-16, 30 gusht 2013 në paragrafët 9-10
Zahiti kundër EULEX-it, 2014-14, 7 qershor 2013 në paragrafët 33-40
Z kundër EULEX-it, 2012-06, 10 prill 2013, në paragrafin 33
X. dhe 115 ankues të tjerë, 2011-20, 5 tetor 2012, në paragrafin 55
Hamiti kundër EULEX-it, 2012-01, 5 qershor 2012, në paragrafin 16-17
Rexhepi kundër EULEX-it, 2011-23, 20 mars 2012, në paragrafin 36-37
Sharku kundër EULEX-it, 2011-19, 20 mars 2012, në paragrafin 20-21
Trajkovic kundër EULEX-it, 2011-12, 23 nëntor 2011, në paragrafin 12
Blakqori kundër EULEX-it, 2011-06, 23 nëntor 2011, në paragrafin 18
Thaqi kundër EULEX-it, 2010-02, 14 shtator 2011, në paragrafin 52-64